Անորոշության սկիզբ՝ Ռեքս Թիլերսոնի այցից առա՞ջ, թե՞ հետո

Պուտինն անսպասելի քայլեր է անում արտաքին քաղաքականության մեջ ռազմավարական նպատակներով, Թրամփը ոչ մի ռազմավարություն չունի: Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ը ցանկացած պահի կարող են գործընկերներ դառնալ կամ հակառակորդներ՝ Tagesspiegel-ի կայքում գրում է Լիանա Ֆիքսը՝ Կերբերի հիմնադրամի Ռուսաստանի և Արևելյան Եվրոպայի փորձագետը: ՌԴ-ի ու ԱՄՆ-ի հարաբերություններն անորոշության փուլ են մտնում: Վաշինգտոնը Մոսկվային անակնկալի բերեց՝ հրթիռակոծելով Սիրիայի ավիաբազան: Սպիտակ տունն այդ քայլին գնաց այն պահին, երբ Ռուսաստանը, թվում էր, ստանձնել է Սիրիայում առանցքային խաղացողի դերը և նույնիսկ պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնը ակնարկել էր, որ Վաշինգտոնն այլևս չի պնդում Սիրիայի ապագան բացառապես առանց Ասադի: Որոշ փորձագետներ նշում էին, որ ուժերի այդ դասավորությունը քարտ բլանշ է սիրիական վարչակարգին, որ կարող է հետևանքներ ունենալ, այդ թվում քիմիական գրոհը Իդլիբ նահանգում: Պարզ չէ՝ ԱՄՆ հրթիռակոծումը խորհրդանշակա՞ն, թե՞ ռազմամարտավարական նշանակություն ուներ: Վստահաբար՝ հրթիռակոծումը կասկածի տակ դրեց և ջնջեց ռուսական գերակայության հավակնությունները Սիրիայում: Այդ պատճառով Մոսկվան արձագանքեց ավիաբազայի հրթիռակոծմանը զայրույթով՝ փորձելով վախեցնել ԱՄՆ վարչակարգին՝ Ասադի դեմ հետագա քայլերը կանխելու համար: Փաստը, որ Վաշինգտոնը, ակներևաբար, ռուսական կողմին տեղեկացրել է հարվածի մասին, նշանակու

մ է, որ Սիրիայում ռուսների ու ամերիկացիների առճակատում չի լինի և շուտով ամեն ինչ կհանդարտվի: Այնուամենայնիվ, ԱՄՆ-ի ու ՌԴ-ի կոնֆլիկտային ներուժը Սիրիայում հաստատում է՝ ինչ կանխատեսել էին սթափ դատող փորձագետները Մոսկվայում՝ ռուս-ամերիկյան մերձեցումը նախագահ Թրամփի օրոք շատ ավելի բարդ է լինելու, քան Մոսկվային թվում էր Դոնալդ Թրամփի հաղթանակի էյֆորիայում: Մի քանի շաբաթ առաջ Կրեմլը հիասթափություն արտահայտեց Վաշինգտոնի դրական ազդանշանների թուլությունից: Գուցե Թրամփը Մոսկվայի համար իրոք ցանկալի թեկնածու էր նախագահական ընտրություններում, սակայն պարզվեց, որ նա «սև արկղ» է՝ լի տարատեսակ անակնկալներով: Մինչև հիմա ՌԴ նախագահն էր անկանխատեսելի խաղացող համաշխարհային քաղաքականության մեջ, որ կարողանում էր այդ փաստը իր օգտին շրջել: Անկանխատեսելի շախմատային քայլերը ՈՒկրաինայում ու Սիրիայում Մոսկվան վերածել էր իր արտաքին քաղաքականության գործիքների: Հիմա ՌԴ նախագահը բախվում է ընդդիմախոսի հետ, որ ոչ միայն իրեն անկանխատեսելի խաղացող է ներկայանում, այլև գործում է քաոսային ու իմպուլսիվ: Կրեմլի նկատմամբ քննադատաբար տրամադրված Հիլարի Քլինթոնը Մոսկվայի համար շատ ավելի հասկանալի էր: Լիովին հավանական է, որ G20 սամմիթում Թրամփի ու Պուտինի հանդիպման պահին ներկա միջադեպը համարվի սպառված:

Ռուսաստանի նկատմամբ ԱՄՆ-ի ներկա քաղաքականության ուրվագծերը չեն երևում, դա վա բանկ է՝ հիմնված Թրամփի անձնական ցանկության վրա՝ հարթել Կրեմլի հետ հարաբերությունները և ԱՄՆ-ի ներքաղաքական բանավեճերը: Մնացած խաղացողների համար դա նշանակում է՝ անվստահության դարաշրջան Մերձավոր ու Միջին Արևելքում, Եվրոպայում: Հենց այսօր է անհրաժեշտ եվրոպական միասնական քաղաքականություն թե ԱՄՆ-ի, թե ՌԴ-ի նկատմամբ:
Լիանա ՖԻՔՍ, Tagesspiegel

Հ.Գ. Այսօր արդեն հայտնի է, որ ԱՄՆ 54 «Թոմահավկերի» կեսն է նպատակակետին հասել, և դա ոչ այնքան հետևանք է ԱՄՆ զինվորականների վատ թիրախավորման, որքան ռուս զինվորականների՝ հրթիռները ապակողմնորոշելու: Ինչո՞ւ ոչ բոլորը: Ամեն գործ իր գաղտնիքներն ունի: Դևիդ Սենջերը The New York Times-ում գրում է, որ ԱՄՆ պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնը կոշտ դիրքորոշում է արտահայտել ՌԴ-ի նկատմամբ Մոսկվա առաջին այցի նախօրյակին՝ Ռուսաստանն անվանելով «ոչ կոմպետենտ», որովհետև թույլ է տվել Սիրիային քիմիական զենք պահել և մեղադրելով Եվրոպայի ընտրությունների վրա ազդելու փորձերի մեջ՝ օգտագործելով նույն մեթոդները, ինչ ԱՄՆ-ի պարագայում: Այդ հայտարարությունները արտացոլում են Թիլերսոնի ակնկալիքները, որոնց մասին նա մասնավոր զրույցում ասել է օգնականներին ու Կոնգրեսի անդամներին՝ որ ԱՄՆ-ի ու ՌԴ-ի հարաբերությունները արդեն վերադառնում են նորմային՝ տարաձայնություններ, անվստահություն, մեկմեկու ազդեցությունը խարխլելու փորձեր: «Դա անխուսափելի էր,- կարծում է Ֆիլիպ Գորդոնը՝ Մերձավոր Արևելքի փորձագետ:- Ի սկզբանե Թրամփի բարեկամական նախաձեռնությունն անհամատեղելի էր մեր շահերի հետ և հասկանալի էր, որ դա լավ չի վերջանալու»:
Նման կոշտ հայտարարություններն ավելի են բարդացնում Թիլերսոնի աշխատանքը, որ երեքշաբթի Մոսկվայում է լինելու՝ առաջինը Թրամփի աշխատակազմից: Նա պետք է կտրուկ նախազգուշացումներ անի ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովին ու նախագահ Վլադիմիր Պուտինին, եթե հանդիպեն, նա պետք է հետագա քայլերը նշի ԻՊ-ի դեմ համատեղ պայքարում ու Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի առնչությամբ: Սակայն երբ Թիլերսոնը եկավ Իտալիա G7-ի ԱԳ նախարարների հանդիպմանը, Թրամփի վարչակազմը հակասական ազդանշաններ ուղարկեց Սիրիայում իր քաղաքականության վերաբերյալ և Սիրիայի նախագահին հովանավորության պատասխանատվության աստիճանի: Թիլերսոնը և ազգային անվտանգության հարցերով նոր խորհրդական գեներալ-լեյտենանտ Մակմաստերը հայտարարեցին, որ Սիրիայի ավիաբազայի վրա ԱՄՆ գրոհի նպատակը բացառապես հետագա քիմիական հարձակումները կանխելն էր, ոչ թե Ասադի կառավարության ապակայունացումը կամ իշխանազրկումը:

«Ես կարծում եմ, որ ԱՄՆ-ը և մեր դաշնակիցները ցանկանում են թույլ տալ Սիրիայի ժողովրդին որոշում ընդունել» Ասադի ճակատագրի վերաբերյալ՝ նշեց Թիլերսոնը: Արտահայտություն, որ հաճախ էր օգտագործում իր նախորդը՝ Ջոն Քերին: «Մենք տեսել ենք՝ ինչ տեսք ուներ Լիբիայում իշխանության բռնի փոփոխությունը և ինչ քաոս կարող է դա առաջացնել»՝ հայտարարեց նա: Դա ցույց է տալիս, որ Թրամփը դեռ չունի մասշտաբային ռազավարություն Սիրիայի հարցում: Հետայսու Մերձավոր Արևելքի փորձագետները կարծում են, որ դա գուցե և լավ է: «Ես ուրախ եմ, որ նա մանրամասն մշակված ռազմավարություն չունի Սիրիայի հարցում, որովհետև եթե լիներ, ամենայն հավանականությամբ սխալ էր լինելու»՝ կարծում է Ռայան Կրոկերը՝ ԱՄՆ փորձառու դիվանագետներից մեկը այդ տարածաշրջանում: «Այստեղ չափազանց շատ են փոփոխականները, չափազանց շատ են անհայտները»՝ ասում է նա՝ ներառելով ԱՄՆ դաշնակիցների ակնկալիքները, այդ թվում Սաուդյան Արաբիայի, որ կարծում է՝ Թրամփը պետք է գերակայությունը տա Ասադի պաշտոնանկությանը ԻՊ-ը ջախջախելուց առաջ:

Այսօր արդեն բանակցելու են Լավրովն ու Թիլերսոնը: Եթե Թիլերսոնը Հռոմից Մոսկվա, այնուամենայնիվ, գնա և չորոշի Բորիս Ջոնսոնի պես այցը հետաձգել: Բարաք Օբամայի և Վլադիմիր Պուտինի հարաբերությունները ինչպիսին էլ եղել են, Սերգեյ Լավրովն ու Ջոն Քերին հանդիպել ու հեռախոսել են՝ քննարկել կարևոր խնդիրները: Կլինի՞ Թիլերսոնը Քերիի գործի շարունակողը, թե՞ Թրամփը Օբաման չէ, Թիլերսոնը՝ Քերին: Այսօր կերևա:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ